«Αν δεν ολοκληρωθεί η αυτονόμηση των νοσοκομείων, τότε θα μιλάμε για ένα μεγάλο πελαγοδρόμημα», αναφέρει μεταξύ άλλων, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π», ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, ο οποίος επισημαίνει ότι αν εντός του 2025 δεν επιτευχθεί έστω και σε κάποιο βαθμό η αυτονόμηση, τότε θα πρέπει να ξεχάσουμε τα δημόσια νοσηλευτήρια όπως τα ξέρουμε σήμερα.
Μιλά για τις νομοθετικές, κυρίως, αλλαγές που θα πρέπει να προωθηθούν εντός του 2025, προκειμένου να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας, η οποία άρχισε με την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα των δημοσίων νοσηλευτηρίων και της αυτονόμησής τους, η οποία θα πρέπει να γίνει εντός του έτους. Ο πρόεδρος της ΟΣΑΚ μιλά για την ευθύνη της Πολιτείας (κυβέρνησης αλλά και κομμάτων) για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στα δημόσια νοσηλευτήρια, αλλά και για το «γερό ξεσκόνισμα» το οποίο χρειάζεται να γίνει προκειμένου τα δημόσια νοσηλευτήρια να μπορέσουν να επιβιώσουν εντός ΓεΣΥ. Αυτή τη στιγμή, όπως σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος, τα δημόσια νοσηλευτήρια τα «επιλέγουν» μόνο χρόνιοι ασθενείς και άτομα που δεν έχουν άλλη επιλογή προκειμένου να λάβουν την απαραίτητη φροντίδα υγείας, με τον ιδιωτικό τομέα να «παίζει μόνος του».
Εντός του 2025 αναμένουμε, και -φαντάζομαι- αναμένετε και εσείς, να γίνουν πολλά, πολλές αλλαγές στον τομέα της υγείας.
Ναι, πρώτα από όλα περιμένουμε να προχωρήσουν όλα εκείνα τα νομοσχέδια που έπρεπε με βάση τις υποσχέσεις των αρμοδίων να προωθηθούν κατά το 2024, όπως είναι ο Συνήγορος του Ασθενούς, οι πανεπιστημιακές κλινικές, η αποκατάσταση, ανακουφιστική φροντίδα, οι αλλαγές που αναμένουμε να γίνουν στον νόμο περί ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, και άλλα πολλά βασικά νομοσχέδια και αλλαγές. Δεν είναι απλά νομοσχέδια. Είναι αυτά που επί της ουσίας θα ολοκληρώσουν το σύστημα υγείας.
Υπάρχει η διάθεση, η πολιτική βούληση, για να γίνουν αυτές οι αλλαγές;
Πολιτική βούληση φαίνεται, ναι, να υπάρχει στην προώθηση των διαφόρων νομοθετημάτων και αυτό είναι πολύ θετικό διότι η μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας χρειάζεται συγκεκριμένες ρυθμίσεις για να προχωρήσει προς την ολοκλήρωσή της.
Εκείνο που τώρα περιμένουμε να δούμε είναι το κατά πόσον υπάρχει βούληση, πολιτική και όχι μόνο, για την προώθηση της πραγματικής αυτονόμησης των νοσοκομείων. Βεβαίως δεν αρκεί να υπάρχει μόνο πολιτική βούληση στο κομμάτι αυτό. Χρειάζεται και ο ΟΚΥπΥ να φέρει εις πέρας όλα εκείνα που πρέπει για να ορθοποδήσει ο Οργανισμός. Αν δεν προχωρήσει το θέμα της οικονομικής και διοικητικής αυτονόμησης των δημοσίων νοσηλευτηρίων, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας. Λυπάμαι που το λέω αλλά αν δεν ολοκληρωθεί η αυτονόμηση των νοσοκομείων, τότε θα μιλάμε για ένα μεγάλο πελαγοδρόμημα. Αυτό που βλέπουμε να γίνεται τώρα και με τις εξαγορές, τις επεκτάσεις υφιστάμενων ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, αλλά και τη δημιουργία νέων, είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας υγείας επεκτείνεται, κερδίζει έδαφος, το οποίο χάνει στην προκειμένη ο ΟΚΥπΥ που δεν μπορεί να λειτουργεί ανταγωνιστικά με τα σημερινά του δεδομένα.
«Αντίβαρο» στα μονοπώλια
Άρα, τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι το μόνο «αντίβαρο» απέναντι σε μονοπωλιακά καθεστώτα που ενδεχομένως να δημιουργούνται στον ιδιωτικό τομέα;
Ναι, αλλά όχι μόνο σ' αυτό το κομμάτι. Τα δημόσια νοσηλευτήρια παίζουν καταλυτικό ρόλο στη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του ΓεΣΥ. Όταν έχεις έναν ΟΚΥπΥ ο οποίος έχει γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, είναι σωστά στελεχωμένος, έχει μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, λειτουργούν σωστά τα χημεία, τα ακτινοδιαγνωστικά, ένα ιδιωτικό νοσηλευτήριο για να τον ανταγωνιστεί πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο, κάτι το οποίο, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορεί εύκολα να γίνει. Όταν το δημόσιο νοσηλευτήριο έχει ένα τμήμα, για παράδειγμα, ακτινοδιαγνωστικής ή μια καρδιολογική κλινική, η οποία λειτουργεί άψογα, τυγχάνει και της απαραίτητης διαφήμισης για να τη μάθει ο κόσμος, εξυπηρετεί ασθενείς και τις απογευματινές ώρες, τότε η αντίστοιχη κλινική στον ιδιωτικό τομέα, για να κερδίσει κόσμο, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον στο ίδιο επίπεδο για να είναι βιώσιμη.
Κάτι το οποίο -αντιλαμβάνομαι- δεν συμβαίνει σήμερα, μιας και ο ιδιωτικός τομέας μπορούμε να πούμε ότι «παίζει μόνος του».
Δυστυχώς, όπως έχει εξελιχθεί σήμερα η κατάσταση, τα δημόσια νοσηλευτήρια, τα οποία έχουν να προσφέρουν πολλά στους ασθενείς, τα αξιοποιούν κυρίως οι χρόνιοι ασθενείς, οι ασθενείς που δεν έχουν κάποια επιλογή στον ιδιωτικό τομέα, και αν ο ΟΚΥπΥ δεν σταθεί στο επίπεδο που πρέπει, τότε σταδιακά θα τα οδηγήσει σε μαρασμό. Για να το αποφύγουμε αυτό, επιβάλλεται τα δημόσια νοσηλευτήρια να αυτονομηθούν και για να γίνει αυτό πρέπει να γίνουν πολλά άλλα, στο μεταξύ.
Η ευθύνη της Πολιτείας
Μπορούν να αυτονομηθούν;
Για να γίνει η αυτονόμηση θέλει αποφάσεις, και διοικητικές αλλά οπωσδήποτε πολιτικές, και σίγουρα χρειάζεται και η συνεργασία των εργαζομένων στα δημόσια νοσηλευτήρια. Πρέπει δηλαδή και οι εργαζόμενοι, γιατροί, νοσηλευτές και άλλοι, να κατανοήσουν ότι, για να μπορέσουν τα δημόσια νοσοκομεία να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά, χρειάζεται και η δική τους προσπάθεια. Όσο η αυτονόμηση των νοσηλευτηρίων παραμένει εγκλωβισμένη ανάμεσα στις συντεχνίες και όσο τα συμφέροντα των συντεχνιών των εργαζομένων στα δημόσια νοσηλευτήρια είναι πάνω από τα συμφέροντα των ασθενών, τότε είναι δύσκολο να γίνει. Αυτός είναι και ο λόγος που εμείς λέμε ότι θα πρέπει και η Πολιτεία πλέον να είναι διατεθειμένη «να σπάσει αβγά», να συγκρουστεί. Αν δεν συγκρουστούν, αυτονόμηση δεν θα πετύχουν.
Τώρα με το θέμα των κινήτρων των γιατρών και την 24ωρη απεργία δεν έγινε αυτό; Δεν συγκρούστηκε η Πολιτεία, η κυβέρνηση, με τα συμφέροντα των συντεχνιών;
Όταν μιλάμε για Πολιτεία, δεν εννοούμε μόνο το κράτος, την κυβέρνηση. Το Υπουργείο Υγείας ναι μεν κράτησε μια στάση θετική για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά πολιτικά κόμματα και άλλοι φορείς, με τη στάση που τήρησαν, συνέβαλαν στο να οδηγηθεί η κόντρα που ξέσπασε μεταξύ ΟΚΥπΥ και γιατρών στα άκρα. Είδαμε δε να συμβαίνει το εξής οξύμωρο: Κόμματα που ζητούν από τη μια από τον ΟΚΥπΥ να εξορθολογήσει τα οικονομικά του, να αυξήσει τα έσοδα και να μειώσει τα έξοδά του να έρχονται και να λένε κατά κάποιον τρόπο «δώστε όσα λεφτά θέλουν οι γιατροί». Αν δεν βγει λοιπόν σύσσωμη η Πολιτεία έξω δυναμικά και να πει ότι θα αυτονομηθούν τα δημόσια νοσηλευτήρια, αυτονόμηση δεν θα γίνει.
Το «ξεσκόνισμα»
Για τον ΟΚΥπΥ ακούγονται κατά καιρούς πολλά και για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού, ότι δηλαδή δεν κάνει, πρέπει να ξηλωθεί κ.λπ. Ποια η άποψή σας επί τούτου;
Στην περίπτωση του ΟΚΥπΥ συμβαίνει το εξής: Έχεις ένα διοικητικό συμβούλιο, το οποίο λέμε όλοι ότι είναι αδύνατο. Γιατί είναι αδύνατο όμως; Όταν έχεις ένα δ.σ. ειδικά σε έναν τέτοιο Οργανισμό, ο οποίος δεν είναι απλά άλλος ένας ημικρατικός Οργανισμός, είναι ο Οργανισμός στον οποίον εσύ ως Πολιτεία ανέθεσες τη διαχείριση των δημοσίων νοσηλευτηρίων, τότε θα πρέπει να τον στηρίξεις πολιτικά. Αυτό μέχρι σήμερα δεν είχε γίνει.
Θα πρέπει ακόμη να ληφθεί υπ' όψιν ότι η διαχείριση ενός Οργανισμού, όπως είναι ο ΟΚΥπΥ, δεν είναι εύκολη. Έχεις έναν ΟΚΥπΥ, ο οποίος το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή είναι με το προσωπικό του. Θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει σαν ένα ψηφιδωτό. Έχεις δημοσίους υπαλλήλους, έχεις ωρομίσθιους, έχεις άτομα που είναι με συμβόλαια, έχεις υπαλλήλους που είναι αποσπασμένοι. Υπάρχουν υπάλληλοι πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων και γι’ αυτό είναι που επιβάλλεται να γίνει η αυτονόμηση. Με την αυτονόμηση ξεκινάς πλέον να έχεις έναν κοινό κορμό υπαλλήλων, οι οποίοι διοικούνται, αξιολογούνται, παλεύουν για έναν Οργανισμό.
Πρέπει να αυτονομηθούν τα δημόσια νοσηλευτήρια και αυτό είναι κάτι που είναι κατανοητό. Χρονικά η αυτονόμηση μπορεί να γίνει εντός του 2025;
Εάν χαθεί και το 2025, τότε πραγματικά θα έχουν πρόβλημα. Εάν τέλος του 2025 δεν έχουν αυτονομηθεί, αν όχι πλήρως, σε έναν ικανοποιητικό βαθμό τα δημόσια νοσηλευτήρια, δεν ξέρω αν θα υπάρχουν δημόσια νοσηλευτήρια, όπως τα ξέρουμε τουλάχιστον σήμερα. Ξέρετε τι χρειάζεται ο ΟΚΥπΥ; Ένα γερό «ξεσκόνισμα», το οποίο θα βοηθήσει στο να απομακρυνθούν από τα δημόσια νοσηλευτήρια εκείνοι που -ας πούμε- δημιουργούν ομίχλη, να φανεί η δουλειά και το έργο που παράγουν οι καλοί γιατροί των νοσοκομείων, να επεκταθεί/αναπτυχθεί ο Οργανισμός σε θέματα δομών, προσωπικού κ.λπ., να φεύγει από τα δημόσια νοσηλευτήρια ο ασθενής και να είναι ευχαριστημένος και να αλλάξει σταδιακά αυτή η αρνητική εικόνα που υπάρχει γύρω από τα δημόσια νοσηλευτήρια.
